Deze week twintig jaar gelden nam het toenmalige, demissionaire kabinet-Balkenende een bizar besluit. Nederland zou een Amerikaans-Britse inval in Irak politiek steunen, maar niet militair. Dus een beetje solidair met de Grote Leiders in Washington en Londen, en een beetje solidair met de PvdA, die tegen de oorlog was, maar ook potentieel coalitiepartner. Beetje zwanger, zogezegd.  Het bleek een zinloze exercitie, want de onderhandelingen met de PvdA liepen vast, en er kwam een kabinet van CDA, VVD en D66. Zeven jaar later zou de commissie-Davids, die de episode tot in de details onderzocht, het politiek-wel-militair-niet besluit postuum in spaanders hakken.  Het maakte allemaal deel uit van een van de donkerste momenten uit de recente geschiedenis. Het duo Bush en Blair wist zeker dat Irak over massavernietigingswapens beschikte, hoewel een onderzoeksteam van de VN die niet kon vinden. Formeel beriepen de voorstanders van de oorlog zich op resolutie 1441 van de Veiligheidsraad, die Irak veroordeelde omdat het stelselmatig eerdere resoluties over ontwapening van het land had genegeerd. Op 20 maart 2003 vielen de Amerikaanse en Britse krijgsmacht Irak binnen, met een beetje Nederlandse politieke steun, dus. Wat volgens Bush en Blair een bevrijding moest worden, leidde tot een bezetting, waarin in de eerste acht jaar, de zogenoemde ‘gevechtsperiode,’ 4.600 Amerikanen en 270.000 Irakezen omkwamen. De operatie kostte tot op dat moment 2.000 miljard dollar.  Saddam Hoessein had, met zijn soennitische minderheid, een apartheidsregime geleid, waarin de Koerden in het noorden, en de overgrote meerderheid van sjiieten in het zuiden werden onderdrukt. Het onderwijs, de krijgsmacht, de ambtenarij, de ministeries – vrijwel alles was in soennitische handen. Bush benoemde de diplomaat Paul Bremmer tot zetbaas in Irak. Die beging een catastrofale fout door de totale soennitische machtsstructuur te ontslaan. Waaronder 400.000 soldaten en officieren, die van de ene op de andere dag hun status en hun inkomen kwijt waren. Die hielpen met het opzetten van een guerrillabeweging, en uiteindelijk de terreurorganisatie IS.  Wat vrijwel iedereen zag aankomen, gebeurde: Iran trok de banden met Bagdad en de sjiitische meerderheid aan, en ging er met de buit vandoor. Daarmee werd Iran uiteindelijk ook winnaar van de Iraans-Iraakse oorlog uit de jaren ’80. Een mega-verlies waarmee de VS en het VK de geschiedenis ingaan – met een beetje Nederlandse steun.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twaalf Europese landen hebben toegezegd 1 miljoen artillerie patronen te leveren. Oekraïne schiet die munitie er zo snel doorheen dat de productie in Europa en de VS het niet bij kan benen. Daarom komen deze leveringen uit de eigen voorraden. Ondertussen was er gisteren een bezoek van de Chinese President Xi aan President Poetin. Wat betekent dit bezoek voor de relatie tussen China en Rusland?See omnystudio.com/listener for privacy information.

De discussie over het NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne en Georgië zal terugkeren, zegt David van Weel, assistent-secretaris-generaal van de NAVO. 'Dat traject is ingezet.' Rob Bauer, voorzitter van het militair comité van de NAVO, zegt op zijn beurt dat de NAVO niet naar het oosten is opgeschoven, maar de Oost-Europese landen juist naar het Westen. Bernard Hammelburg praat met beide NAVO-topmannen. Luister ook | 'Venijnige demonstraties in Israël houden maar niet op' Bauer en Van Weel hebben in hun dagelijkse bezigheden veel met elkaar te maken. Bauer legt uit dat het militaire comité verantwoordelijk is voor militaire strategie en planning. Van Weel is verantwoordelijk voor onder meer innovatie binnen de NAVO. In het gesprek komt ook de rol van Nederland, de EU en de uitbreiding van de NAVO met Zweden en Finland ter sprake. Lees ook | 'Grote kans dat Erdogan instemt met NAVO-toetreding Finland'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door het verkiezingsgeweld van gisteren zou je bijna vergeten dat er ook nog een oorlog gaande is in Europa. Deze week stortte een Amerikaanse drone neer in internationale wateren na een aanraking met een Russisch vliegtuig boven de Zwarte Zee. Wat voor gevolgen heeft deze confrontatie voor de spanningen tussen de VS en Rusland?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika besluit, China besluit en Europa vergadert. Dat eindeloos palaveren, van top naar top, kan tot stevige complicaties leiden. Zoals nu. Moet de EU de harde lijn van het Amerikaanse Chinabeleid volgen of het zakelijke belang laten prevaleren?  Over de vraag hoe Europa moet omgaan met China staan de Europese Commissie en de Europese Raad behoorlijk scherp tegenover elkaar. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, pas op bezoek bij Joe Biden, steunt diens harde lijn. Snij invloedrijke tech-bedrijven de pas af als ze samenwerken met China, saboteer de Chinese industriële en commerciële ambities. De Europese Raad, het hoogste EU-gremium en het enige met echte macht, trapt op de rem. Voorzitter Charles Michel wil, zoals Politico het formuleert, een minder confronterend Chinabeleid. Hongarije en Griekenland willen de deuren openhouden, en vooral Duitsland zoekt compromissen. Want de Duitse auto-industrie investeert enorm in China, en Olaf Scholz was ook blij met de verkoop van ruim een kwart van de haven van Hamburg aan China.  De hardliners – zoals Biden en Von der Leyen – maken zich zorgen over de wijze waarop China uit de coulissen van de geopolitiek stapt. Zoals het verdrag met de Salomon Eilanden, dat China het recht geeft daar troepen en marineschepen te stationeren. En zoals de onverwachte stappen die China zet in de geopolitiek. Xi Jinping bemiddelde met succes tussen de aartsvijanden Iran en Saoedi-Arabië. Nu gaat hij een poging doen om een wapenstilstand in Oekraïne aanvaard te krijgen, met als eerste stap een bezoek aan Poetin en een videogesprek met Zelensky. China eist zijn plaats tussen de profs. Alsof de Volewijckers plotseling in de eredivisie tegenover Ajax of Feyenoord staan en gelijkspelen.  De politiek van terughoudendheid gaat ervan uit dat al die stoere taal mooi klinkt, maar dat Amerika noch Europa zich kan loskoppelen van China. De hardliners beseffen dat, maar wijzen er terecht op dat we ook dachten afhankelijk te zijn van Rusland, totdat we niet meer afhankelijk waren van Rusland. Klinkt plausibel, alleen zitten China en het Westen tot in de haarvaten van elkaars economieën. In 1993, niet lang na de meedogenloos neergeslagen Tienmannen-opstand in Peking, verlengde de toenmalige president Bill Clinton een overeenkomst met China voor gunstige handelstarieven, niet, zoals hij het formuleerde, omdat hij het wilde, maar omdat Amerika eenvoudig niet buiten China kon. Dat geldt 30 jaar later meer dan ooit. In die realiteit kan het niet anders dan dat de Europese Raad, met zijn voorzichtige aanpak, gelijk krijgt.See omnystudio.com/listener for privacy information.