ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក

Verfügbare Folgen

0 von 24

បេសកកម្មអារតេមីសទី៣ (Artemis-III) ដែលនឹងបញ្ជូនអវកាសយានិកទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ
បន្ទាប់ពីបេសកកម្មទី១ ដែលបញ្ជូនតែយានទទេ និងបេសកកម្មទី២ ដែលមានដឹកអវកាសយានិកប៉ុន្តែត្រឹមហោះកាត់មួយជុំព្រះចន្ទ បេសកកម្មទី៣វិញ គឺជាចំណុចរបត់ដ៏ចម្បងមួយ នៃគម្រោងអារតេមីស គឺការបញ្ជូនអវកាសយានិកឲ្យទៅចុះចតដោយផ្ទាល់លើដីព្រះចន្ទ ដើម្បីបើកផ្លូវឆ្ពោះទៅការបង្កើតមូលដ្ឋានអចិន្ត្រៃយ៍ ទុកប្រើសម្រាប់ការធ្វើដំណើរទៅកាន់ភពអង្គារ។ បេសកកម្មអារតេមីសទី៣ (Artemis-3) គឺជាបេសកកម្មដំបូង នៅក្នុងគម្រោងអារតេមីស ដែលណាសានឹងបញ្ជូនអវកាសយានិកឲ្យទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ ហើយជាលើកទីមួយ រាប់ចាប់តាំងពីគម្រោងអាប៉ូឡូ ត្រូវបានបិទបញ្ចប់ កាលពីឆ្នាំ១៩៧២កន្លងទៅ។ នៅក្នុងបេសកកម្មអារតេមីសទី៣នេះ ក៏ស្រដៀងគ្នានឹងបេសកកម្មទី២ដែរ អវកាសយានិកត្រូវធ្វើដំណើរពីផែនដីនេះទៅ តាមយាន Orion ហើយបាញ់បង្ហោះដោយប្រើរ៉ុកកែតធុន SLS។ ក្រោយពីធ្វើដំណើរក្នុងគន្លងជុំវិញផែនដី ហើយអវកាសយានិកបានត្រួតពិនិត្យប្រព័ន្ធដំណើរការរបស់យានរួចរាល់ហើយ Orion នឹងបញ្ឆេះម៉ូទ័រ ដើម្បីបង្កើនល្បឿនចេញពីគន្លងផែនដី ធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់គន្លងព្រះចន្ទ (TLI Burn) ដោយនៅពេលទៅដល់ព្រះចន្ទនោះ Orion ត្រូវបញ្ឆេះម៉ូទ័រសាជាថ្មី ដើម្បីអាចចូលទៅក្នុងគន្លងជុំវិញព្រះចន្ទ ក្នុងគន្លងជាមួយគ្នានឹងស្ថានីយ៍ Gateway។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់បេសកកម្ម Artemis-3 នេះ ទីភ្នាក់ងារណាសាបានសម្រេចថា នឹងមិនពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើ Gateway នោះទេ។ មានន័យថា ប្រសិនបើ Gateway ត្រូវបានសាងសង់ចប់សព្វគ្រប់ ហើយត្រូវបាញ់បង្ហោះយកទៅដាក់ក្នុងគន្លងជុំវិញព្រះចន្ទ អាចមានដំណើរការបាន Orion នឹងធ្វើដំណើរទៅភ្ជាប់ជាមួយ Gateway រួចហើយ ផ្ទេរអវកាសយានិកចេញពី Orion ចូលទៅក្នុង Gateway ហើយបន្ទាប់មកទៀត ចេញពី Gateway ចូលទៅក្នុង Starship ដែលក្រុមហ៊ុន SpaceX ជាអ្នកទទួលបន្ទុកបាញ់បង្ហោះ និងបញ្ជូនទៅកាន់ Gateway នៅក្នុងបេសកកម្មដាច់ដោយឡែកមួយទៀត។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើ Gateway នៅមិនទាន់អាចមានដំណើរការពេញលេញនៅឡើយទេនោះ Orion នឹងហោះទៅភ្ជាប់ជាមួយ Starship ដោយផ្ទាល់។ ក្រោយពីបានផ្ទេរអវកាសយានិកចេញពី Orion រួចហើយ Starship នឹងផ្តាច់ខ្លួនចេញ ដើម្បីដឹកអវកាសយានិកទៅចុះចតលើដីព្រះចន្ទ ដោយតាមគម្រោង គឺនឹងត្រូវចុះចតនៅក្បែរតំបន់ប៉ូលខាងត្បូងរបស់ព្រះចន្ទ ជាទីតាំង ដែលគេសង្ស័យថា អាចមានវត្តមានទឹកកកនៅក្រោមដី។ អវកាសយានិក ដែលមានស្រ្តីម្នាក់ផង ជាស្ត្រីទីមួយ ដែលនឹងធ្វើដំណើរទៅជាន់ដីព្រះចន្ទ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ នឹងត្រូវស្ថិតនៅលើព្រះចន្ទនោះ នៅក្នុងរយៈពេលរហូតដល់ទៅជិតមួយសប្តាហ៍ (៦ថ្ងៃ) ក្នុងពេលដែលយាន Orion បន្តស្ថិតនៅក្នុងគន្លងជុំវិញព្រះចន្ទ។ ក្រោយពីបញ្ចប់បេសកកម្មលើដីព្រះចន្ទ អវកាសយានិក ត្រូវហោះចេញពីព្រះចន្ទមកវិញ តាមយាន Starship ដដែល ដើម្បីត្រឡប់ទៅតភ្ជាប់ជាមួយយាន Orion ហើយក្រោយពីផ្ទេរអវកាសយានិកចេញពី Starship យាន Orion ក៏នឹងផ្តាច់ខ្លួន រួចហើយបញ្ឆេះម៉ូទ័ររុញយានឲ្យចេញពីគន្លងព្រះចន្ទ ហើយធ្វើដំណើរវិលត្រឡប់មកកាន់ភពផែនដីវិញ ដោយធ្វើដំណើរទៅតាមគន្លង និងយន្តការដូចគ្នាទាំងស្រុងទៅនឹងបេសកកម្មទាំងពីរលើកមុន គឺ Artemis-1 និង Artemis-2 ពោលគឺ ផ្នែកខាងក្រោយនៃយាន Orion (Service Module) ត្រូវផ្តាច់ខ្លួនចេញ មុនពេលធ្វើដំណើរចូលទៅដល់ក្នុងស្រទាប់បរិយាកាសផែនដី ដោយទុកតែផ្នែកខាងមុខ គឺ ដែលមានដឹកអវកាសយានិក និងមានខែលការពារកម្តៅ ឲ្យធ្វើដំណើរចូលមកក្នុងស្រទាប់បរិយាកាស និងចុះចតលើផ្ទៃទឹកសមុទ្រ៕
6/6/2022
7:42
បេសកកម្មអារតេមីសទី២ (Artemis-II)
បន្ទាប់ពីបេសកកម្មទី១ (Artemis-I) ដែលជាបេសកកម្មគ្មានអវកាសយានិក ទីភ្នាក់ងារណាសាគ្រោងធ្វើបេសកកម្មទី២ (Artemis-II) នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០២៤ ដោយនៅក្នុងដំណាក់កាលទីពីរនេះអារតេមីសនឹងមិនធ្វើដំណើរទៅដោយទទេនោះទេ ដោយនៅក្នុងយាន Orion នឹងមានដឹកអវកាសយានិកចំនួន ៤រូប។ គោលដៅ គឺធ្វើដំណើរទៅហោះកាត់មួយជុំព្រះចន្ទ រួចហើយត្រឡប់មកផែនដីវិញ តែមិនចុះចតលើដីព្រះចន្ទ។ ក្រោយពីហោះចេញពីដី ហើយក្រោយពីប៊ូស្ទ័រទាំងពីរ និង Core Stage នៃកំណាត់ទីមួយត្រូវបានផ្តាច់ចេញហើយ រ៉ុកកែតកំណាត់ទី២ ឬ Upper Stage រួមជាមួយនឹងយាន Orion ត្រូវហោះចូលទៅក្នុងគន្លងតារាវិថីទាប (Low Earth Orbit)។ ក្រោយពីហោះមួយជុំ នៅក្នុង Low Earth Orbit នេះ ដោយត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៩០នាទី Upper Stage នឹងបញ្ឆេះម៉ូទ័រសាជាថ្មី ដើម្បីរុញយាន Orion ឲ្យទៅដល់គន្លងតារាវិថីខ្ពស់ (High Earth Orbit) ដោយចុងម្ខាងនៅត្រឹមប្រមាណជាង ៣៧០គីឡូម៉ែត្រ ចំណែកចុងម្ខាងទៀត ចេញរហូតទៅដល់ប្រមាណជាង ១០ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រពីដី (ជិត ១ភាគ៣ នៃចម្ងាយ រវាងផែនដី និងព្រះចន្)ទ។ នៅក្នុងអំឡុងពេលស្ថិតក្នុងគន្លងជុំវិញផែនដីនេះ អវកាសយានិកត្រូវពិនិត្យ និងធ្វើតេស្តបច្ចេកវិទ្យារបស់យាន ដោយផ្តោតសំខាន់ទៅលើប្រតិបត្តិការ ដែលគេឲ្យឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា « Proximity Operation Demonstration » ដើម្បីធ្វើតេស្តសមត្ថភាពយាន ទាក់ទងនឹងការហោះស្កាត់ជួប និងតភ្ជាប់យាន (Rendez-vous and docking) ដែលជាប្រតិបត្តិការចាំបាច់ នៅក្នុងបេសកកម្ម Artemis-III ក៏ដូចជានៅក្នុងបេសកកម្មបន្តបន្ទាប់ផ្សេងទៀត ទៅថ្ងៃអនាគត។ បន្ទាប់ពីបានធ្វើតេស្តប្រតិបត្តិការ Proximity Operation Demonstration នេះរួចហើយ នៅក្នុងអំឡុងពេលដែលយាន Orion ស្ថិតនៅក្នុងគន្លងជុំវិញផែនដីនៅឡើយ អវកាសយានិកត្រូវផ្តោតលើចំណុចទីពីរ ដែលជាចំណុចដ៏សំខាន់ នៅក្នុងបេសកកម្មដែលមានដឹកអវកាសយានិក គឺការពិនិត្យប្រព័ន្ធយាន ដោយផ្តោតលើប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនង (Deep Space Communication) ប្រព័ន្ធគោចរណ៍ (Deep Space Navigation) និងប្រព័ន្ធទ្រទ្រង់ជីវិត (Life Support System)។ ក្រោយពីពិនិត្យមើលឃើញថា ប្រព័ន្ធអស់ទាំងនេះមានដំណើរការត្រឹមត្រូវ អាចឲ្យអវកាសយានិកធ្វើដំណើរប្រកបដោយសុវត្ថភាពបានហើយ ទើបគេបញ្ឆេះម៉ូទ័រសាជាថ្មី ដោយលើកនេះ គេត្រូវប្រើម៉ូទ័រ ដែលនៅជាប់នឹង Service Module របស់យាន Orion ដោយផ្ទាល់ ដើម្បីបង្កើនល្បឿនយានឲ្យចូលទៅក្នុងគន្លង ដែលនាំទៅកាន់ព្រះចន្ទ នៅក្នុងយន្តការដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Trans-Lunar Injection Burn (TLI)។ ការធ្វើដំណើរពីផែនដីទៅព្រះចន្ទ និងពីព្រះចន្ទត្រឡប់មកផែនដីវិញ ដោយយាន Orion នេះ នឹងត្រូវទៅតាមគន្លងមានរាងជាលេខ ៨ ហើយដែលគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា « Free-Return Trajectory » មានន័យថា ជាគន្លង ដែលអាចនាំយានឲ្យធ្វើដំណើរពីផែនដី ទៅព្រះចន្ទ និងពីព្រះចន្ទត្រឡប់មកកាន់ផែនដីវិញបាន បើទោះជាមិនមានកម្លាំងម៉ូទ័របន្ថែម ដោយប្រើជំនួយពីកម្លាំងទំនាញរបស់ផែនដី និងកម្លាំងទំនាញរបស់ព្រះចន្ទ។ តាមរយៈគន្លងនេះ ក្រោយពីបានបញ្ឆេះម៉ូទ័រជាលើកចុងក្រោយ នៅក្នុងយន្តការ Trans-Lunar Injection Burn យាន Orion នឹងបណ្តែតខ្លួន សំដៅទៅហោះកាត់ពីមុខព្រះចន្ទ (ឬពីឆ្វេងព្រះចន្ទបើមើលពីផែនដី) រួចហើយកម្លាំងទំនាញរបស់ព្រះចន្ទនឹងទាញយានឲ្យហោះវាងពីក្រោយ សំដៅទៅខាងស្តាំវិញ មុននឹងហោះសំដៅត្រឡប់មកកាន់ផែនដី ដោយមិនទាមទារឲ្យមានការបញ្ឆេះម៉ូទ័រសាជាថ្មី លើកលែងតែករណីចាំបាច់ ដើម្បីកែតម្រូវគន្លងយាន ឲ្យហោះសំដៅមកកាន់ស្រទាប់បរិយាកាសផែនដី ក្នុងរង្វាស់មុំជាក់លាក់ណាមួយ។ ដំណើរត្រឡប់ពីព្រះចន្ទ មកកាន់ផែនដីវិញនេះ នឹងត្រូវធ្វើ នៅក្នុងយន្តការប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ទៅនឹងបេសកកម្ម Artemis-I ដែរ៕
5/22/2022
7:31
បេសកកម្មអារតេមីសទី១ (Artemis-I) ទៅកាន់ព្រះចន្ទ
Artemis-I គឺជាបេសកកម្មទី១ នៃគម្រោងអារតេមីសរបស់ណាសា ដើម្បីបញ្ជូនមនុស្សទៅកាន់ព្រះចន្ទ ក្នុងគោលដៅបោះទីតាំងអចិន្រ្តៃយ៍ និងដើម្បីធ្វើជាមូលដ្ឋាន សម្រាប់បេសកកម្មបញ្ជូនមនុស្សទៅកាន់ភពអង្គារ។ នៅក្នុងបេសកកម្មទី១នេះ នឹងមិនមានដឹកអវកាសយានិកនោះទេ ដោយមានតែតួយានទទេតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីជាការសាកល្បងបច្ចេកវិទ្យារ៉ុកកែត និងយានអវកាសថ្មី មុននឹងឈានទៅដឹកអវកាសយានិក។ បេសកកម្ម Artemis-1 ត្រូវបាញ់បង្ហោះ ដោយប្រើរ៉ុកកែត SLS ដោយបាញ់បង្ហោះចេញពី Launch Pad 39B (Cape Canaveral, Florida) ដែលជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្រ្តមួយ ដែលគេធ្លាប់ប្រើ ដើម្បីបាញ់បង្ហោះយានទៅកាន់ព្រះចន្ទ កាលពីក្នុងគម្រោងអាប៉ូឡូ។ ជិតដល់ពេលបាញ់បង្ហោះ អ៊ីដ្រូសែន និងអុកស៊ីសែន ត្រូវគេបង្ហូរចូលទៅបំពេញធុងឥន្ធនៈ ហើយបន្ទាប់មកទៀត ការរាប់ថយក្រោយ (Countdown) ត្រូវចាប់ផ្តើមនៅ ១៥វិនាទីមុន ឬ T-15seconds។ ការបញ្ឆេះម៉ូទ័រត្រូវចាប់ផ្តើមពីម៉ូទ័រទាំង ៤ របស់ Core Stage ហើយបន្ទាប់មកទៀត ទើបម៉ូទ័ររបស់ប៊ូស្ទ័រត្រូវចាប់ផ្តើម បង្កើតជាកម្លាំងដំណោលសរុបរហូតដល់ទៅជិត ៤ម៉ឺនគីឡូញូតុន រុញតួរ៉ុកកែត ដែលមានទម្ងន់សរុបជិត ៣ពាន់តោន ឲ្យហោះចេញពីទីតាំងបាញ់បង្ហោះ។ ៩០វិនាទីក្រោយបាញ់បង្ហោះ រ៉ុកកែតបង្កើនល្បឿនរហូតដល់កម្រិតមួយ ដែលសម្ពាធ ដោយកម្លាំងកកិតដោយស្រទាប់បរិយាកាស ទៅលើតួរ៉ុកកែត ត្រូវកើនឡើងដល់កម្រិតអតិបរមា ដែលគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា Maximum Dynamic Pressure (Max Q)។ ប្រមាណជា ២នាទី ក្រោយបាញ់បង្ហោះ រ៉ុកកែតធ្វើដំណើរទៅដល់រយៈកម្ពស់ប្រមាណជា ៤៥គីឡូម៉ែត្រពីដី ប៊ូស្ទ័រទាំងពីរប្រើអស់ឥន្ធនៈ ហើយក៏ត្រូវផ្តាច់ខ្លួនចេញ ដោយទុកតែ Core Stage ជាមួយនឹងម៉ូទ័រ RS-25 ទាំង ៤គ្រឿង ជាអ្នកបន្តដំណើរទៅមុខ ឆ្ពោះទៅកាន់គន្លងតារាវិថីជុំវិញផែនដី។ ក្រោយពីរ៉ុកកែតធ្វើដំណើរចេញផុតពីស្រទាប់បរិយាកាស សម្បកដែកដែលស្រោបពីខាងក្រៅ ដើម្បីការពារយាន Orion ពីភាពកកិតនឹងស្រទាប់បរិយាកាស ក៏ត្រូវផ្តាច់ចេញ ហើយប្រមាណជា ៤០វិនាទីក្រោយមកទៀត ប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាព (Launch Abort System) ដែលលែងចាំបាច់ទៀតហើយនោះក៏ត្រូវផ្តាច់ចេញពីតួយានផងដែរ។ ប្រមាណជា ៨នាទីក្រោយបាញ់បង្ហោះ នៅពេលដែលរ៉ុកកែតធ្វើដំណើរទៅដល់រយៈកម្ពស់ប្រមាណជាជាតិ ១៦០គីឡូម៉ែត្រពីដី ហើយរ៉ុកកែតក៏បង្កើនល្បឿនដល់កម្រិតមួយ ដែលគេចង់បានហើយនោះ ម៉ូទ័រទាំង ៤គ្រឿងត្រូវគេពន្លត់ (Main Engine Cut-off) ហើយ Core Stage ក៏ត្រូវគេផ្តាច់ចេញ ដោយទុកតែ Upper Stage ឲ្យនៅភ្ជាប់ជាមួយនឹងយាន Orion។ ក្រោយពីផ្តាច់ចេញពី Core Stage ផ្ទាំងសូឡា ចំនួន ៤ ដែលនៅជាប់នឹងយាន Orion ក៏ត្រូវគេពន្លាតចេញ ដើម្បីអាចចាប់ផ្តើមផលិតថាមពលអគ្គិសនីដោយខ្លួនឯង ហើយបន្ទាប់មកទៀត ម៉ូទ័ររបស់កំណាត់ទី២ ក៏ត្រូវគេចាប់ផ្តើមបញ្ឆេះ ក្នុងយន្តការមួយ ដែលគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា Perigee Raise Maneuver ដើម្បីរុញយានឲ្យចូលទៅក្នុងគន្លងតារាវិថី ក្នុងរយៈកម្ពស់ ចន្លោះពីប្រមាណជា ៥០០គីឡូម៉ែត្រ ទៅ ១៨០០គីឡូម៉ែត្រពីដី (គន្លងតារាវិថីទាប ឬ Low Earth Orbit)។ ប្រមាណជាជាង ១ម៉ោង ក្រោយបាញ់បង្ហោះ និងក្រោយពីធ្វើដំណើរបានមួយជុំផែនដី Upper Stage ត្រូវបញ្ឆេះម៉ូទ័រសាជាថ្មីម្តងទៀត នៅក្នុងយន្តការដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Trans-Lunar Injection Burn (TLI) ដើម្បីរុញយាន Orion ឲ្យចេញពីគន្លងតារាវិថីជុំវិញផែនដី ហើយធ្វើដំណើរសំដៅទៅកាន់គន្លងរបស់ព្រះចន្ទ។ នៅពេលទៅដល់ចម្ងាយប្រមាណជា ១០០គីឡូម៉ែត្រពីព្រះចន្ទ យាន Orion ត្រូវប្រើម៉ូទ័រ ដែលនៅជាប់នឹង Service Module ដើម្បីបន្ថយល្បឿន ហើយចូលទៅក្នុងគន្លងជុំវិញព្រះចន្ទ។ ក្រោយពីធ្វើដំណើរជុំវិញព្រះចន្ទរួចហើយ Orion នឹងបញ្ឆេះម៉ូទ័រសាជាថ្មីម្តងទៀត ដើម្បីបង្កើនល្បឿនឲ្យចេញផុតពីគន្លងជុំវិញព្រះចន្ទ ហើយធ្វើដំណើរសំដៅត្រឡប់មកកាន់ភពផែនដីវិញ ដោយធ្វើដំណើរទៅតាមគន្លងមួយ ដែលនឹងត្រូវនាំ Orion ឲ្យហោះសំដៅចូលរហូតទៅដល់ស្រទាប់បរិយាកាសផែនដី។ នៅពេលដែលយាន Orion ធ្វើដំណើរមកដល់ក្នុងចម្ងាយប្រមាណជា ៥ពាន់គីឡូម៉ែត្រពីដី Service Module ដែលគេលែងត្រូវការទៀតហើយនោះ នឹងត្រូវផ្តាច់ខ្លួនចេញ ដោយទុកតែ Crew Module ឲ្យហោះសំដៅមកកាន់ស្រទាប់បរិយាកាសផែនដី ហើយមុនពេលមកដល់ស្រទាប់បរិយាកាស Crew Module (ដែលមានរាងជាសាជី) ត្រូវបង្វិលត្រឡប់ខ្លួន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យផ្នែកដែលមានខែលការពារកម្តៅស្ថិតនៅខាងមុខ ដើម្បីការពារតួយានពីភាពកកិតនឹងស្រទាប់បរិយាកាស។ ដំណើរចូលមកកាន់ស្រទាប់បរិយាកាសផែនដី ដែលគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា « Reentry » ចាប់ផ្តើមនៅរយៈកម្ពស់ប្រមាណជា ១២០គីឡូម៉ែត្រពីដី ដោយនៅពេលនោះ Orion ធ្វើដំណើរក្នុងល្បឿនរហូតដល់ទៅប្រមាណជា ១១គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយវិនាទី មុននឹងបន្ថយល្បឿនបន្តិចម្តងៗ ដោយសារភាពកកិតនឹងស្រទាប់បរិយាកាស ហើយនៅពេលដែល Orion ធ្វើដំណើរចូលមកដល់រយៈកម្ពស់ប្រមាណជា ៧ពាន់ម៉ែត្រពីដី ឆ័ត្រយោងតូចចំនួនពីរត្រូវបើកចេញ ដើម្បីឲ្យយានបន្ថយល្បឿនបានកាន់តែយឺត មុននឹងអាចបើកឆ័ត្រយោងធំៗទាំង ៣ ឲ្យ Orion ធ្លាក់ចុះសន្សឹមៗ ទៅលើទឹកសមុទ្រ៕
5/21/2022
8:06
រ៉ុកកែត SLS របស់ណាសាមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ?
នៅក្នុងគម្រោង "អារតេមីស" (Artemis) ដើម្បីបញ្ជូនមនុស្សទៅកាន់ព្រះចន្ទ ទីភ្នាក់ងារណាសាបានផលិតរ៉ុកកែតអវកាសថ្មីមួយ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា "Space Launche System" (SLS)។ ជារ៉ុកកែតដ៏មានកម្លាំងខ្លាំងជាងគេបំផុត នៅក្នុងចំណោមរ៉ុកកែតអវកាស ដែលកំពុងមានដំណើរការ នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ រ៉ុកកែត SLS មានប្រវែង ៩៨ម៉ែត្រ ហើយកម្លាំងម៉ូទ័រសរុប មានរហូតដល់ទៅជាង ៣៩មេហ្កាញូតុន គឺ ៤ម៉េហ្កាញូតុនខ្លាំងជាងរ៉ុកកែតធុន Saturn V និងជាង ១៦ម៉េហ្កាញូតុនខ្លាំងជាងរ៉ុកកែតធុន Falcon Heavy របស់ក្រុមហ៊ុន SpaceX ដែលកាលពីមុនជាប់ឈ្មោះជារ៉ុកកែតអវកាសខ្លាំងជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។ SLS ជារ៉ុកកែតដែលចែកចេញជាពីរកំណាត់ ឬ Stage ហើយកំណាត់ទីមួយក៏ត្រូវចែកចេញជាពីរផ្នែកផងដែរ គឺផ្នែកនៅកណ្តាល ដែលគេហៅថា Core Stage មានម៉ូទ័រចំនួន ៤ ជាម៉ូទ័រធុន RS-25 ដែលណាសាធ្លាប់ប្រើច្រើនដងរួចមកហើយ សម្រាប់យានចម្លងអវកាស ឬ Space Shuttle កាលពីមុន ហើយប្រើប្រភេទឥន្ធនៈក៏ដូចគ្នាផងដែរ គឺប្រភេទអ៊ីដ្រូសែន ដោយមានអុកស៊ីសែនជាសារធាតុជំនួយសម្រាប់ចំហេះ។ នៅអមសងខាង Core Stage នេះ គឺមានភ្ជាប់ដោយប៊ូស្ទ័រចំនួនពីរ ដែលប៊ូស្ទ័រនីមួយៗមានប្រវែង ៥៤ម៉ែត្រ និងមុខកាត់ជិត ៤ម៉ែត្រ។ នៅពីលើ Core Stage នេះកំណាត់ទីមួយ គឺមានរ៉ុកកែតកំណាត់ទីពីរ ឬ Upper Stage ដែលមានធុងផ្ទុកឥន្ធនៈប្រវែងជិត ១៤ម៉ែត្រ និងមុខកាត់ជាង ៥ម៉ែត្រ ផ្ទុកឥន្ធនៈប្រភេទដូចគ្នានឹងកំណាត់ទីមួយដែរ គឺអ៊ីដ្រូសែន ឬ Hydrolox។ បន្ទាប់ពី Upper Stage គឺមានយាន Orion ដែលចែកចេញជាពីរផ្នែកផងដែរ គឺផ្នែកខាងក្រោយ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Service Module ផលិតដោយទីភ្នាក់ងារអេសា ជាផ្នែកមានផ្ទុកឥន្ធនៈ និងប្រព័ន្ធម៉ូទ័រ និងផ្នែកខាងមុខមានរាងជាសាជី ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Command Module/Crew Module ជាកន្លែងផ្ទុកប្រព័ន្ធបញ្ជាយាន ហើយអាចផ្ទុកអវកាសយានិកបានពី ២នាក់ ទៅ ៦នាក់។ បន្ទាប់ពីយាន Orion នេះ ផ្នែកដែលមានរាងស្រួចវែងនៅខាងចុងបំផុតនៃរ៉ុកកែត គឺជាប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាព ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា Launch Abort System ពោលគឺជាប្រព័ន្ធសម្រាប់សង្រ្គោះអវកាសយានិក នៅក្នុងករណីមានបញ្ហានៅពេលបាញ់បង្ហោះរ៉ុកកែត។ នៅក្នុងករណីអាសន្ន ប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពនេះ ដែលមានភ្ជាប់ជុំវិញដោយកូនប៊ូស្ទ័រតូចៗចំនួន ៤ អាចនឹងត្រូវគេប្រើ ដើម្បីផ្តាច់ផ្នែកដែលមានដឹកអវកាសយានិក ចេញពីតួរ៉ុកកែត ហោះឡើងទៅលើផុតពីកន្លែងគ្រោះថ្នាក់ រួចហើយបើកឆ័ត្រយោង ដើម្បីនាំអវកាសយានិកចុះចតមកលើដីវិញ។ តាមគម្រោង ណាសានឹងផលិតរ៉ុកកែតធុន SLS នេះជា ៣ប្រភេទ។ ប្រភេទទីមួយ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា SLS Block 1 មានសមត្ថភាពដឹកទម្ងន់ពីផែនដី រហូតទៅដល់គន្លងព្រះចន្ទ បាន ២៧តោន។ SLS Block 1B អាចដឹកទម្ងន់បានពី ៣៨តោន ទៅ ៤២តោន និង SLS Block 2 អាចដឹកទម្ងន់បានពី ៤៣តោន ទៅ ៤៦តោន។ SLS Block 1 នឹងត្រូវប្រើសម្រាប់បេសកកម្មចំនួន ៣ដំបូង ទៅកាន់ព្រះចន្ទ គឺ Artemis-1 ជាបេសកកម្មសាកល្បង ដែលមិនមានផ្ទុកអវកាសយានិក ហើយដែលណាសាគ្រោងធ្វើ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ, Artemis-2 គ្រោងធ្វើនៅឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ នឹងត្រូវដឹកអវកាសយានិក រហូតទៅដល់គន្លងតារាវិថីជុំវិញព្រះចន្ទ ក៏ប៉ុន្តែមិនចុះចត និង Artemis-3 ជាបេសកកម្មផ្ទុកអវកាសយានិក ទៅចុះចតដោយផ្ទាល់លើដីព្រះចន្ទ ដែលណាសាគ្រោងធ្វើ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខ៕
4/11/2022
6:39
ប្រវត្តិនៃការរកឃើញតំបន់អួតខ្លោវដ៍ (Oort Cloud)
ព្រំដែនប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង មិនមែនបញ្ចប់ត្រឹមតំបន់ខ្សែក្រវាត់គុយពែរនេះនោះទេ។ ទៅហួសពីខ្សែក្រវាត់គុយពែរនេះទៅ នៅមានតំបន់មួយទៀត ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា អួតខ្លោវដ៍ ដោយយកទៅតាមឈ្មោះរបស់តារាវិទូហូឡង់ គឺ យ៉ាន អួត (Jan Oort)។ តំបន់អួតខ្លោវដ៍នេះ មានរាងជាស្វ៊ែរព័ទ្ធជុំវិញប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ហើយព្រំដែនខាងក្រៅបំផុត ស្ថិតនៅចម្ងាយរហូតដល់ទៅ ប្រមាណជា ១ឆ្នាំពន្លឺ ទៅ១,៥ឆ្នាំពន្លឺ ពីព្រះអាទិត្យ។ យ៉ាន អួត (Jan Oort) បានលើកសម្មតិកម្ម អំពីវត្តមាននៃតំបន់រាងជាស្វ៊ែរព័ទ្ធជុំវិញប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង កាលពីឆ្នាំ១៩៥០ ពោលគឺ នៅក្នុងអំឡុងពេលប្រហាក់ប្រហែលគ្នា នឹងពេលដែលសម្មតិកម្មទាក់ទងនឹងខ្សែក្រវាត់គុយពែរ ត្រូវបានលើកឡើង ដោយតារាវិទូហូឡង់មួយរូបទៀត គឺ Gerard Kuiper។ ដូចទៅនឹងករណីខ្សែក្រវាត់គុយពែរដែរ សម្មតិកម្ម អំពីតំបន់អួតខ្លោវដ៍នេះ កើតចេញពីការសង្កេតទៅលើផ្កាយដុះកន្ទុយ ក៏ប៉ុន្តែ ខុសពី Gerard Kuiper ដែលផ្តោតការសិក្សាទៅលើផ្កាយដុះកន្ទុយ ដែលធ្វើដំណើរចូលមកក្បែរព្រះអាទិត្យជាលក្ខណៈទៀងទាត់ ទៅតាមវដ្តខ្លី ក្រោម ២០ឆ្នាំ យ៉ាន អួត វិញ កត់សម្គាល់ទៅលើផ្កាយដុះកន្ទុយមួយប្រភេទទៀត ដែលមានគន្លងចេញទៅយ៉ាងសែនឆ្ងាយពីព្រះអាទិត្យ ឆ្ងាយរហូតដល់ទៅរាប់ម៉ឺន ឬរាប់សែនដងនៃចម្ងាយរវាងព្រះអាទិត្យនិងភពផែនដីរបស់យើង។ ក្រៅពីមានគន្លងចេញទៅយ៉ាងឆ្ងាយពីព្រះអាទិត្យ គេក៏អាចសង្កេតឃើញផងដែរថា ផ្កាយដុះកន្ទុយអស់ទាំងនេះ មិនសុទ្ធតែមានគន្លងស្របទៅនឹងប្លង់របស់ភព ដូចជាផ្កាយដុះកន្ទុយ ដែលមកពីតំបន់ខ្សែក្រវាត់គុយពែរនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ មានផ្កាយដុះកន្ទុយខ្លះមានគន្លងរាងបញ្ឆិត ឬបញ្ឈរ ពីលើចុះក្រោម ឬពីក្រោមឡើងទៅលើក៏មាន។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា យ៉ាន អួត បានសន្និដ្ឋានថា នៅប៉ែកខាងក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ចេញទៅឆ្ងាយហួសពីតំបន់ខ្សែក្រវាត់គុយពែរ នៅមានតំបន់មួយទៀត ដែលប្រមូលផ្តុំទៅដោយបំណែកតូចធំ ដែលបន្សល់ទុកតាំងពីពេលកកើតប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ក៏ប៉ុន្តែ ខុសពីតំបន់ខ្សែក្រវាត់គុយពែរ និងតំបន់ខ្សែក្រវាត់អាចម៍ផ្កាយ ដែលមានរាងមូលសំប៉ែតដូចថាស តំបន់អួតខ្លោវដ៍នេះវិញ គឺមានរាងមូលជាស្វ៊ែរព័ទ្ធជុំវិញប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង។ ជាទូទៅ ការស្វែងរកបំណែក នៅក្នុងតំបន់អួតខ្លោវដ៍នេះ វាគឺជារឿងស្មុគស្មាញខ្លាំង ដោយសារតែវាស្ថិតនៅឆ្ងាយខ្លាំងពេកពីព្រះអាទិត្យ និងពីភពផែនដីរបស់យើង។ ដើម្បីងាយគិតសម្រៃអំពីចម្ងាយដ៏សែនឆ្ងាយនេះ យើងគួរកត់សម្គាល់ថា យាន Voyager ដែលជាយានដ៏មានល្បឿនលឿនបំផុត ហើយដែលបានធ្វើដំណើរចេញផុតពីដែនម៉ាញេទិចរបស់ព្រះអាទិត្យ ចូលទៅដល់លំហ Interstellar (ដែលពេលខ្លះត្រូវបានគេចាត់ទុកថាបានចេញផុតពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើងទៅហើយនោះ) តាមពិតទៅ នៅមិនទាន់ធ្វើដំណើរទៅដល់តំបន់អួតខ្លោវដ៍នៅឡើយនោះទេ។ ក្នុងល្បឿនបច្ចុប្បន្ននេះ Voyager ត្រូវចំណាយពេលប្រមាណជា ៣០០ឆ្នាំទៀត ទើបធ្វើដំណើរទៅដល់តំបន់អួតខ្លោវដ៍ ហើយទាល់តែប្រមាណជា ៣ម៉ឺនឆ្នាំទៀត ទើបអាចឆ្លងផុតតំបន់អួតខ្លោវដ៍នេះបាន។ បើទោះជាគេអាចធ្វើដំណើរក្នុងល្បឿនលឿនស្មើនឹងល្បឿនរបស់ពន្លឺក៏ដោយ ក៏គេត្រូវការពេលមិនតិចនោះដែរ ទើបអាចធ្វើដំណើរទៅដល់តំបន់អួតខ្លោវដ៍នេះបាន។ ក្នុងល្បឿន ៣០ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយវិនាទី ពន្លឺដែលចេញពីព្រះអាទិត្យត្រូវចំណាយពេលត្រឹមតែ ៨នាទីប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីមកដល់ភពផែនដីរបស់យើង, ៤ម៉ោងកន្លះទៅដល់ភពណិបទូន ហើយចូលទៅដល់តំបន់ខ្សែក្រវាត់គុយពែរ, ប្រមាណជា ៧ម៉ោងកន្លះចេញផុតពីខ្សែក្រវាត់គុយពែរ ក៏ប៉ុន្តែ ទាល់តែប្រមាណជា ១០ថ្ងៃក្រោយមកទើបអាចចូលទៅដល់ព្រំដែនប៉ែកខាងក្នុងនៃតំបន់អួតខ្លោវដ៍ ហើយបន្ទាប់មកទៀត ត្រូវការពេលក្នុងរង្វង់ពី១ឆ្នាំ ទៅ១ឆ្នាំកន្លះទៀត ទើបពន្លឺដែលចេញពីព្រះអាទិត្យនេះ អាចធ្វើដំណើរចេញផុតពីតំបន់អួតខ្លោវដ៍។ និយាយជារួម ព្រំដែនខាងក្រៅបំផុតនៃតំបន់អួតខ្លោវដ៍ ស្ថិតនៅចម្ងាយរហូតដល់ទៅ ១ឆ្នាំ ឬ១ឆ្នាំកន្លះឯណោះពីព្រះអាទិត្យ ពោលគឺ ប្រមាណជា ១ភាគ៤ នៃចម្ងាយទៅកាន់ផ្កាយ Proxima Centauri ផ្កាយដែលស្ថិតនៅជិតបំផុតនឹងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើង៕
4/5/2022
7:23